صلاحیت رسیدگی به دعاوی
صلاحیت رسیدگی به دعاوی مربوط به ترکه متوفی
- قبل از تقسیم ترکه متوفی: در صلاحیت رسیدگی به دعاوی ترکه متوفی در دادگاه آخرین اقامتگاه متوفی است. اگر متوفی در ایران مقیم نباشد در صلاحیت دادگاه آخرین محل سکونت متوفی در ایران است . در صلاحیت دادگاهی که ترکه متوفی در آن واقع است. اگر ترکه در حوزه های مختلف باشد دادگاهی که ترکه غیر منقول دارد.
- بعد از تقسیم ترکه متوفی: دعاوی تابع عمومات می شوند اگر دعوی منقول باشد در حوزه محل اقامت خوانده و اگر دعوی غیر منقول باشد در حوزه محل استقرار مال غیر منقول مطرح می شود. در این حالت اگر دعوی منقول باشد به طرفیت خواندگانی که ورثه هستند مطرح و در محل اقامت خواندگان طرح دعوی می شود.
دعوی راجع به ترکه متوفی مانند مطالبه طلب، تقسیم ترکه، تنفیذ وصت نامه، اجرای وصیت نامه، الزام به تنظیم سند رسمی علیه متوفی . خواندگان در این دعاوی ورثه هستند که تا قبل از تقسیم ترکه دعوی در صلاحیت دادگاه آخرین اقامتگاه متوفی است.
دعوی مربوط به توقف و ورشکستگی تاجر
این دعوا از طریق ۳ شخص قابل طرح است
- تاجر
- هر یک از طلبکاران
- مدعی العموم- دادستان
این دعوی در صلاحیت دادگاه اقامتگاه تاجر است. اگر تاجر مقیم ایران نباشد دادگاه محلی که تاجر در آن جا شعبه یا نمایندگی دارد.
دعوی علیه ورشکسته اگر دعوی غیر مالی است به طرفیت خود ورشکسته و محل اقامتگاه آن طرح دعوی می شود.
اگر دعوا مالی است و علیه ورشکسته میخواهد مطرح شود باید علیه مدیر تصفیه طرح شود و باید در صورتی که دعوا در خصوصی غیر منقول است در محل استقرار ملک مطرح شود و اگر دعوا منقول است در محل اقامت مدیر تصفیه مطرح شود.
دعاوی راجع به شرکت های تجاری و بازرگانی
شرکت های تجاری در ماده ۲۰ قانون تجارت نام برده شده اند: سهامی- با مسئولیت محدود- تضامنی- نسبی- مختلط سهامی -مختلط غیر سهامی- تعاونی
دعاوی مربوط به این شرکت ها که مرکز اصلی آن ها و اقامتگاه آن ها در ایران است تا زمانی که شرکت منحل نشده در دادگاه مرکز اصلی شرکت طرح می شود.
( شخصیت حقوقی دارد) شرکت منحل شده اما هنوز تصفیه انجام نشده در دادگاه مرکز اصلی شرکت طرح می شود.
اگر دعاوی ناظر به یکی از شعب شرکت باشد مانند بانک ها ( شرکت سهامی عام بانک دولتی)
(شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام- بانک خصوصی)
شعبه شخصیت حقوقی مستقل از مرکز اصلی ندارد دعاوی مربوط به شعبه شرکت در محل وقوع و استقرار همان شعبه مطرح می شود.
اگر شعبه برچیده شده باشد در دادگاه مرکز اصلی شرکت مطرح می شود.
دعاوی راجع به شرکت های تجاری
- راجع به اصل شرکت (بطلان و انحلال شرکت)
- فی ما بین شرکت و شرکاء
- شرکاء با یکدیگر که ناشی از فعالیت شرکت باشد
- ورشکستگی شرکت
- سایرین علیه شرکت
این دعاوی در مرکز اصلی شرکت مطرح می شود.
دعاوی ناشی از تعهدات شرکت در مقابل اشخاص خارج از شرکت
این دعاوی چون مربوط به تعهدات است طبق ماده ۲۰ ق.مدنی منقول هستند.
دراین دعاوی شرکت خوانده دعوی است که می تواند در این چهار دادگاه مطرح شود:
- مکان وقوع تعهد
- محل تسلیم کالا
- مکان پرداخت پول
- اقامتگاه خوانده- مرکز اصلی شرکت
اگر دعاوی مربوط به شرکت تجاری دعوای غیر مالی باشد مشمول ماده ۱۲ ق.آ.د.م است در واقع ماده ۱۲ به این موارد حکومت می کند و دعوی باید در محل وقوع ملک غیر منقول مطرح شود.
رسیدگی به دعاوی اعسار:
اعسار به معنی نداری و عدم تمکن مالی است.
اعسار از هزینه دادرسی: شخص خواهان اعلام می کند تمکن مالی ندارد که تمام هزینه دادرسی را پرداخت نماید.
اعساراز پرداخت محکوم به: شخص محکوم به حکم قطعی اعلام می کند تمکن مالی ندارد که تمام محکوم به را پرداخت نماید و درخواست اعسار و تقسیط محکوم به می دهد.
رسیدگی به دعاوی اعسار با دادگاهی است که ابتدائاً به پرونده رسیدگی کرده یا صلاحیت رسیدگی نخستین رادارد.
اگر حکم قطعی در دادگاه تجدید نظر صادر شود شخص برای ارائه دادخواست اعسار حتماً باید به دادگاه بدوی مراجعه و طرح دعوی نماید.
اگر شخصی بخواهد از هزینه دادرسی مرحله تجدید نظر یا فرجام درخواست اعسار بدهد باید حتماً دادخواست اعسار را به دادگاه بدوی ارائه نماید.
دعاوی راجع به اسناد سجلی و ثبت احوال
- طرح دعاوی راجع به اسناد مجلی در صلاحیت دادگاه محل اقامت خواهان است.
- اگر خواهان یا ذی نفع در خارج از کشور باشد دادگاه محل صدور سند مجلی صالح است.
- اگر خواهان و ذی نفع و محل صدور سند مجلی خارج از ایران باشد دادگاه عمومی تهران صالح به رسیدگی است. رابطه صلاحیت در این محاکم طولی است.
دعاوی راجع به ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری:
رسیدگی به دعاوی و شکایت های مربوط به اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری در صلاحیت شعبه یا شعب خاص از دادگاه عمومی تهران است.
صلاحیت رسیدگی به دعاوی افراز و فروش مال مشاع
افراز یعنی تقسیم مادی یک مال
مال مشاع قابل تقسیم مادی نباشد مال فروخته و ثمن آن تقسیم می شود.
دعوای افراز یا فروش مال مشاع در خصوص مال منقول باشد دعوی در خصوص مال منقول بوده و در محل اقامتگاه خوانده مطرح می شود.
دعوای افراز یا فروش مال مشاع در خصوص مال غیر منقول باشد دعوی در خصوص مال غیر منقول بوده و باید در مرجع صالح ( دادگاه یا اداره ثبت) مطرح شود.
مال غیر منقول قابل افراز باشد:
الف در صورتی که جریان ثبتی ملک خاتمه پیدا کرده باشد افراز آن ملک با اداره ثبت اسناد و املاک محل استقرار ملک است.
ب در صورت که جریان ثبتی ملک خاتمه پیدا نکرده باشد افراز آن ملک با دادگاه عمومی محل وقوع ملک است.
اگر مال غیر منقول قابل افراز نباشد
برای فروش مال مشاع ( تفاوتی در خاتمه یا عدم خاتمه یافتن جریان ثبتی ندارد) تحت هر شرایطی با دادگاه محل وقوع مال غیر منقول مشاع است.
افراز ملکی که جریان ثبتی آن تمام شده است با اداره ثبت اسناد و املاک محل استقرار ملک است مگر در موارد زیر که افراز به دادگاه محول شده است:
وقتی یکی از شرکاء:
- محجور باشد
- غایب باشد
- وقتی در خصوص مالکیت بین شرکاء اختلاف باشد
- در تقسیم ترکه غیر منقول (حتما توجه شود)
دادگاه تخصصی- شعب تخصصی دادگاه عمومی
قانون گذار برای رسیدگی به موضوعات مشخصی یک سری از شعب دادگاه عمومی را تعیین نموده تا به این موارد رسیدگی نمایند.
مثل دعاوی راجع به اختراعات. شعب خاص در دادگاه عمومی تهران به تشخیص رئیس قوه قضائیه. شعب تخصصی از دادگاه عمومی
دعاوی بانکی بنابر قانون تسهیل اعطای تسهیلات بانکی دعاوی بانکی در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه عمومی است.
اگر این پرونده ها به شعب دیگر ارجاع شود شعبه موظف به صدور قرار امتناع از رسیدگی است اگر سایر پرونده ها به شعبه تخصصی ارجاع شود شعبه تخصصی می تواند رسیدگی نماید.
موسسه حقوقی و داوری اعتماد و اندیشه با مدیریت آقای دکتر سید امیرحسین بحرینی وکیل پایه یک دادگستری
آماده ارائه خدمات ویژه در خصوص کلیه دعاوی حقوقی و کیفری در دپارتمان های تخصصی
با استفاده از وکلای باتجربه و مجرب به شما عزیزان می باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا اخذ وقت مشاوره با ما در تماس باشید.
