مزاحمت و ممانعت از حق مزاحمت به معنای محدود کردن، تنگ کردن و به سختی انگاشتن امور برای فرد است. این شکایات از جمله شکایات مربوط به تصرف نیز می باشد منظور از دعاوی تصرف دعاوی هستند که استفاده و تصرف مالک را از ملک محدود ساخته است. معنای عرفی مزاحمت با معنای قانونی ان در ماده ی ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی نیز منطبق است. مزاحمت و منع از حق از جمله جرایمی هستند که قانون گذار برای آنها مجازات تعیین کرده است.
بنابراین، در تنظیم شکایت مبنی بر ممانعت از حق همین که ثابت شود کسی که مدعی ممانعت از حق شده است قبل از حادث شدن ممانعت خوانده دعوا ملک در تصرف او بوده است برای اثبات جرم کافی است.
و ممانعت از حق دارای جنبه های مختلفی می باشد، از موارد آن می توان حول محور تصرفات مالک از ملکش اقامه شود. رفع این گونه شکایات با دعاوی مشابه مانند تصرف عدوانی و ممانعت از حق تفاوت دارد.
بر اساس ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی، ممانعت از حق به اینگونه می باشد که شخص به نحو عدوان و بدون اینکه ادعای خود را نسبت به چیزی اثبات کند و مانع از رسیدن به حق باشد، به عبارتی دیگر مثلا در مورد ملک فرد مجرم به شما این اجازه را نمی دهد که از زمین و یا ملک خود استفاده کنید.
مزاحمت و ممانعت از حق
مصادیق مزاحمت و ممانعت از حق
مطابق ماده ی ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی اینگونه می گوید:
- جرم مزاحمت و ایجاد ممانعت از حق عبارت است از دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است بدون این که مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد.
ارکان تشکیل دهنده ممانعت از حق به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
۱ – لزوم سابقه تصرف و استفاده توسط خواهان :
خواهان در طرح شکایت خود مبنی بر مزاحمت و ایجاد ممانعت از حق بايد اثبات کنند كه موضوع دعوا قبل از خارج شدن ملک، در تصرف و مورد استفاده وی بوده و بدون رضايت او يا از راهی غيرقانونی از تصرف وی خارج شده است.
۲ – لحوق ممانعت و تصرف شخصی که ممانعت از حق می کند.
۳ – عدوانی و غیر قانونی بودن تصرف مانع از حق.
از جمله مصادیق دیگر مزاحمت ملکی، می توان به ایجاد مزاحمت صوتی همسایه در ساختمان، انجام مشاغل صوتی در ملک سایر افراد، دخل و تصرف در املاک دیگران که مانع استیفای دیگران از ملک خود می‌شود و غیره نام برد
مجازات ایجاد ممانعت از حق
مطابق قانون هیچ فردی نمی‌تواند بدون اجازه به استفاده از حق دیگران و مزاحمت آنها بپردازد و يا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده نماید و یا به بهانه استفاده از حق خود عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران شود.
طبق قانون مجازات اسلامی مرتکب به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم می‌شود.
طبق ماده ۶۹۰ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی در مورد مزاحمت و ممانعت از حق: هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حدفاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی شود یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر مبادرت به عملیاتی کند که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی شود و یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور کند به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود.