منع اشتغال زوجه

در هر کشوری قوانین بسیار تأثیرگذار و تعیین کننده در سرنوشت مردم و مملکت دارد و اگر این قوانین با توجه به مقتضیات زمان و مکان و شرایط جامعه وضع شود،قادر خواهد بود تا حدی موجب ارتقای کمی و کیفی مسائل کشور شود و قوانین موجود در جمهوری اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نیست.
در این بین قوانین مابین حقوق و تکالیف زوجین همواره جزو مواردی از ابهام، اجمال، نقص و سکوت و حتی گاهی ظلم دیده می شود، یکی از مواردی که موسسه حقوقی اعتماد و اندیشه در مورد آن تحقیق به عمل اورده و کمک بخش اشخاصی است کخ به آن نیازمند هستند بحث منع اشتغال زوجه و محدودیت های مربوط به آن است.

 

 آیا مرد میتواند به طور کلی باعث منع اشتغال زوجه شود

مطابق قانون مدنی ایران مرد حق دارد درصورتی که شغل همسر خود را منافی حیثیت خود یا مصالح خانواده تشخیص دهد، میتواند از دادگاه خانواده خواهان منع اشتغال زوجه را خواهان باشد. در مورد این بحث و نکته بایستی دقت داشت که این کار همواره به ضرر زوجه منجر خواهد شد. در تفسیر ماده 1117 قانون مدنی و پاسخ به استدلال های ارایه شده در این دو منبع حقوق، به ارایه راه کارهایی در جهت حفظ حقوق زوجه و جلوگیری از ورود زیان های احتمالی به وی می پردازد.
مطابق قانون مدنی در ایران:” نبایستی که هیچ تفاوت و تبعیضی میان زنان و مردان در عرصه‌ اشتغال وجود داشته باشد و قاعدتاً نیز نمی‌توان شخصی را از اشتغال به کار دلخواه خود، به شرطی که خلاف شرع و مصالح عمومی نباشد، منع کرد”.
در تفسیر این موضوع در کنار کار کردن زن در جامعه نیز صدق می‌کند. اما در مورد اشتغال زنان متأهل، به‌ دلیل اهمیتی که مفهوم خانواده در کشور ما دارد، قوانین خاصی وجود دارد.

 

شرایط منع اشتغال زن

مطابق ماده‌ ۱۱۱۷ قانون مدنی، اینگونه بیان شده است: در بعضی موارد خاص، مرد می‌تواند همسر خود را از اشتغال منع کند. در ادامه اینگونه بیان میدارد: شوهر می‌تواند زن خود را از حرفه یا شغلی که منافی مصالح خانوادگی یا شأن خود یا زن باشد، منع کند و به طور کلی به شرح زیر می باشد:

• شغل زن منافی مصالح خانوادگی باشد.
• منافی حیثیت مرد باشد.
• منافی حیثیت خود او باشد.

 

دادخواست منع اشتغال به کار زوجه

قبل از توضیح این بخش بایستی این نکته را دقت کرد که تشخیص این که یک شغل، منافی مصلحت خانواده، مرد یا زن است، کاملاً به عرف بستگی دارد و ممکن است در بین خانواده ها متفاوت باشد. به ‌همین ‌دلیل ممکن است شغلی که برای یک خانواده یا یک همسر، مخالف شئون تلقی می‌شود، برای خانواده یا همسری دیگر این ‎گونه نباشد. در این حالت تشخیص این موضوع، بر عهده‌ قاضی و محاکم قضایی می باشد. هیچ مردی به طور شخصاً نمی‌تواند به محل کار همسرش برود و منع اشتغال او را بخواهد. بلکه بایستی از طریق دادگاه، دادخواست منع اشتغال زوجه را تقدیم و بعد از گرفتن حکم، آن را به محل کار زن برده و به طور قانونی وی را از کار کردن منع کند.

 

قضاوت در این منافات چگونه مشخص می شود

جواب آن است که اگر مرد قبل از ازدواج از شغل همسرش اطلاع داشته و با او ازدواج کرده است, یا هنگام ازدواج شرط شاغل بودن یا ادامه اشتغال زن را پذیرفته است ایا می تواند بعد از ازدواج با کار کردن زن مخالفت نماید؟ خیر مگر در موارد زیر:

• هر زمان مصلحت خانواده پس از عقد چنان تغییر کرده باشد که عدم اشتغال همسر را ایجاد کند، مثل این که مرد ادعا کند در هنگام عقد وضعیت شغلی او طوری بوده که می‌توانسته خلاء ناشی از نبود همسر در منزل را شخصا پر کند ولی اکنون با توجه به تراکم مسئولیت‌های شغلی و لزوم حضور تمام وقت وی در محل کار، دیگر نمی‌تواند به جای همسر به ادامه امور منزل و تربیت فرزندان رسیدگی کند و این موضوع سبب اخلال در امور خانواده شده است.
• دومین بحثی که مطرح می‌شود این است که هرگاه پس از عقد چنان تغییری در یکی از عناصر اساسی حیثیت مرد (مثل میزان تحصیلات، وضعیت اجتماعی، پایگاه شغلی، میزان درآمد و وضعیت اقتصادی) ایجاد شده باشد که اشتغال همسر با حیثیات امروز مرد یا خود زن منافات داشته باشد.