قبول دعاوی خانوادگی
همواره یکی از راه های پیشرفت فردی و اجتماعی در یک جامعه یا ملیت بحث خانواده می باشد، اهمیت حفظ و تقویت بنیان خانواده در نزد قانونگذار باعث شده است تا به بهترین نحو راه ها را برای حفظ آن پیدا کند. با مشاهده ای ساده متوجه افزایش شمول دعاوی خانوادگی در دادگاهها می شویم و نشانگر آن است که کانون خانواده همواره نیازمند حمایت های ویژه ای هست.
اما خوب بعضا به دلیل وجود مشکلات و اختلافات برای قبول دعاوی خانواده دادگاه خانواده اختصاص یافته است که به موجب قانون حمایت از خانواده برای رسیدگی به امور و قبول دعاوی خانوادگی ایجاد شده‌است. در این مقاله که توسط موسسه حقوقی اعتماد و اندیشه گردآوری شده است بررسی خواهیم کرد که مطابق قانون حمایت خانواده رسیدگی به چه موضوعاتی در صلاحیت این دادگاه قرار دارد و به عبارتی کدام یک از دعاوی باید در این دادگاه مطرح شوند.
موضوعات مورد بررسی دادگاه خانواده در مورد قبول دعاوی خانوادگی:
سوال مهمی که در خصوص دادگاه های خانواده وجود دارد این است که دادگاه صلاحیت رسیدگی به چه موضوعاتی را دارد لیست زیر بخشی از موضوعاتی که در دادگاه خانواده مورد بررسی قرار می گیرد می باشد:
۱. نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
۲. نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
۳. شروط ضمن عقد نکاح
۴. ازدواج مجدد
۵. جهیزیه
۶. مهریه
۷. نفقه زوجه و اجرت‌المثل ایام زوجیت
۸. تمکین و نشوز
۹. طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن
۱۰. حضانت و ملاقات طفل
۱۱. نسب
۱۲. رشد، حجر و رفع آن
۱۳. ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
۱۴. نفقه اقارب
۱۵. امور راجع به غایب مفقودالاثر
۱۶. سرپرستی کودکان بی‌سرپرست
۱۷. اهدای جنین
۱۸. تغییر جنسیت
دادگاه صالح جهت قبول دعاوی خانوادگی
مطابق ماده چهارم قانون حمایت از خانواده، پس از قبول دعاوی خانوادگی، صلاحیت رسیدگی به این دعاوی را بر عهده دادگاه خانواده قرار داده است. بر همین اساس دادگاه خانواده تنها محلی می‌باشد که صلاحیت رسیدگی به دعاوی خانوادگی را دارد. لذا در صورتی که دعوای خانوادگی در دادگاهی غیر از دادگاه خانواده مطرح بشود، دادگاه باید قرار امتناع از رسیدگی صادر کند و پرونده را به دادگاه خانواده بفرستد.
از آنجایی که استحکام و بنیان خانواده همواره از دغدغه های جامعه امروزی می باشد ازین رو قانون در این بخش مفاد و مواد گوناگونی را ارائه نموده تا به وسیله آن تا حد امکان مشکلات مابین زوج ها بر طرف شود. برخی از مواد مربوط به قبول دعاوی خانوادگی به شرح زیر می باشد:
ماده ۱ – به کلیه اختلافات مدنی ناشی از امورات مربوط به زناشویی و دعاوی خانوادگی و امور مربوط به صغار از قبیل نصب و عزل قیم و امین در دادگاه های شهرستان و در نقاطی که دادگاه شهرستان نباشد در دادگاه بخش رسیدگی می‌شود رسیدگی به امور خانوادگی مذکور در تمام مراحل دادرسی بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی خواهد بود.
ماده ۲ – منظور از دعاوی خانوادگی دعاوی مدنی بین هر یک از زن و شوهر و فرزندان و جد پدری و وصی و قیم است که از حقوق و تکالیف مقرر در کتاب هفتم در نکاح و طلاق (منجمله دعاوی مربوط به جهیزیه و مهر زن) و کتاب هشتم در اولاد و کتاب نهم در خانواده و کتاب دهم در حجر قانونی مدنی همچنین از مواد ۱۰۰۵ و ۱۰۰۶ و ۱۰۲۸ و ۱۰۲۹ و ۱۰۳۰ قانون مذکور و مواد مربوط در قانون امور حسبی ناشی شده باشد.
ماده ۳ – دادگاه می‌تواند هر نوع تحقیق و اقدامی را که برای روشن شدن موضوع دعوی و احقاق حق لازم بداند از قبیل تحقیق از گواهان و معلمین استمداد از مددکاران اجتماعی و غیره به هر طریق که مقتضی باشد انجام دهد.
ماده ۴ – دادگاه هر یک از طرفین را که بی‌بضاعت تشخیص دهد از پرداخت هزینه دادرسی و حق کار‌شناسی و حق داوری و سایر هزینه‌ها معاف‌می‌نماید همچنین در صورت لزوم رأساً وکیل معاضدتی برای او تعیین خواهد کرد. در صورتی که طرف بی‌بضاعت محکوم له شود محکوم علیه اگر‌بضاعت داشته باشد به موجب رأی دادگاه ملزم به پرداخت هزینه‌های مذکور و حق‌الوکاله وکیل معاضدتی خواهد گردید. وکلا و کار‌شناسان مذکور‌مکلف به انجام دستور دادگاه می باشند.
.
