تنظیم وصیت نامه

   به طور قطع در دنیای امروزی، یکی از موضوعاتی که می تواند جوامع بشری را از اختلافات شخصی و جمعی در امان بدارد، آشنایی با حقوق متقابل افراد با یکدیگر و قانون می باشد. یکی از مهم ترین آثار این آشنایی و آگاهی را می توان در پیشگیری از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی دانست؛ بر همین اساس موسسه حقوقی اعتماد و اندیشه، در تلاش است تا موضوع “تنظیم وصیتنامه“ را بررسی کند و راهکارهای مناسبی را برای این موضوع ارائه نماید.
   وصیت نامه سندی است معتبر که به واسطه آن فرد آخرین درخواست ها و خواسته های خود را پس از مرگ تنظیم می نماید. وصیت نامه تنها شامل اموال نمی‌شود و علاوه بر نقل و انتقال اموال، می ‌توان در مورد مسائل دیگر از جمله انجام بعضی امور و تعهدات در صورت قبول، بر عهده‌ی شخص یا اشخاص دیگری گذاشت.
   هر فرد جهت اطمینان از اجرا شدن وصیت نامه ‌اش باید تمام ضوابط و تشریفات قانونی و شرعی وصیت نامه را رعایت نماید. تنظیم وصیت نامه‌ صحیح سبب کاهش اختلافات خانوادگی و رجوع به مراجع قضایی می‌ شود و علاوه بر این از آخرین خواسته های شخص وصیت‌کننده نیز آگاه می ‌شویم. بر همین اساس تمامی افراد برای تصمیم‌گیری درباره‌ی حقوق و اموال خود پس از مرگ، باید با قوانین نوشتن صحیح وصیت نامه آشنایی داشته باشند.

 

انواع تنظیم وصیت نامه

به طور کلی تنظیم وصيت‌ نامه در قانون ایران به سه روش زیر انجام می شود که به اختصار آنها را توضیح می دهیم:

·         وصيت‌ نامه‌ی خودنوشت

·         وصيت‌ نامه‌ی سری

·         وصيت‌ نامه‌ی رسمی

 

1.       تنظیم وصيت‌ نامه‌ی خودنوشت
در تنظیم وصیت نامه خود نوشت، فرد وصیت‌کننده بایستی تمام متن وصیت را با دست خط خود نوشته باشد تا در دادگاه اعتبار قانونی داشته باشد. بر همین اساس شخص بی ‌سواد یا شخصی که به سبب فقدان بینایی، توانایی نوشتن ندارد نمی ‌تواند وصیت خودنوشت را تنظیم کند.

2.       تنظیم وصيت‌ نامه‌ی سری
تنظیم وصیت نامه‌ی سری برخلاف وصیت خودنوشت با دست خط هرکس می‌ تواند باشد اما در نهایت حتما باید به امضای شخص وصیت‌کننده برسد و طبق قانون باید به اداره‌ی ثبت محل اقامت وصیت‌کننده یا در مکانی که آیین ‌نامه‌ی وزارت دادگستری تعیین می‌ کند به امانت سپرده شود.
نکته: مطابق قوانین امور حسبی، شخص بی‌ سواد نمی‌تواند وصیت نامه‌ی سری تنظیم کند.

3.       تنظیم وصيت‌نامه‌ی رسمی
تنظیم وصیت نامه‌ی رسمی همانند دیگر اسنادی می باشد که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شوند و حتی افرادی که توانایی خواندن و نوشتن ندارند نیز می‌توانند از این نوع وصیت نامه استفاده کنند.
نکته: به دلیل ثبت وصیت نامه‌ی رسمی در دفاتر اسناد رسمی، نگرانی‌های ناشی از مفقود شدن یا از بین بردن وصیت نامه از بین می‌رود.

 

 

وصيت شفاهی

یکی از لزومات و تشریفات لازم جهت تنظیم وصیت نامه کتبی بودن آن می باشد. در برخی موارد اضطراری مانند جنگ و زلزله که نمی شود لزومات تنظیم وصیت نامه را رعایت کرد، فرد می‌تواند در حضور دو شاهد به‌طور شفاهی وصیت کند و یکی از شاهدان باید مفاد وصیت را با تاریخ روز و ماه و سال تنظیم کند و به حضور حضار برساند. اما اگر وصیت‌کننده تا زمان عادی شدن شرایط محیط در قید حیات باشد، باید وصیت نامه‌ی خویش را از طریق مراحل صحیح قانونی تنظیم کند.

 

تنظیم وصیت نامه

نکاتی که بایستی در زمان تنظیم وصیت نامه رعایت شود به شرح زیر می باشد:

·         آنچه وصیت می‌شود باید قابلیت نقل و انتقال و معامله داشته باشد:
بر این اساس نمی شود اموال عمومی و موقوفات را مورد وصیت قرار داد. همچنین وصیت کردن برای موضوعاتی مثل مواد مخدر و مشروبات الکلی باطل است.

·          وصیت کننده نمی‌تواند مال دیگری را حتی با اجازه فرد وصیت کند:
 وصیت تنها زمانی اعتبار دارد که شخص مالک اصلی مفاد وصیت نامه باشد.

·         وصیت کننده نمی‌تواند وراث را از همه ارث محروم کند:
فرد نمی‌تواند تمام اموال خود را به یک نفر بدهد یا یک یا چند نفر از وراث خود را از ارث محروم کند و اگر چنین کاری انجام دهد وصیت نامه وی فقط بر روی ثلث اموالش اختیار دارد.

و در اخرمطابق ماده ۱۶ قانون هر نوع تنظیم وصیت نامه دیگری که جز موارد بالا باشد تنها به شرطی که تمام افراد ذی نفع در ارث آن را تایید کنند، اعتبار دارد.