استرداد لاشه چک
از لحاظ لغوی چک واژه ای فارسی و به معنای نوشته ای است که با استفاده از آن می توان پول از حساب بانکی خود را برداشت یا به شخص دیگری حواله کرد. در گذشته چک با اسامی از قبیل “قباله، حجت، منشور عهدنامه و برات” معرفی شده است.
بسیاری می پندارند که کلمه چک انگلیسی می باشد، در صورتی که این لغت در شعر شاعرانی همچون فردوسی هم با معنایی همچون معنای امروزی آن دیده شده است. یکی از دعاوی رایج بین اشخاص جامعه که بخش عمده ای از پرونده های دادگستری را در بر می‌گیرد، دعاوی مربوط به چک و دیگر اسناد تجاری می باشد.
در حال حاضر چک با اهداف متفاوتی از قبیل “پرداخت وجه بدهی، تضمین انجام کار یا ضمانت یا رهن و اجاره و پیش‌پرداخت اقساط و غیره” شناخته و بین اشخاص مختلف رد و بدل می شود. دعاوی استرداد لاشه چک زمانی مطرح می شود، که صادرکننده‌ی چک مدعی می شود که وجه چک را پرداخت کرده یا چک به عنوان امانت و ضمانت و غیره در اختیار دارنده بوده است ولی چک را با وجود انجام دادن تعهد یا کار و یا انفساخ و ابطال قراردادشان، از طرف شخصی که چک تحت اختیار اوست مرجوع نشده است.
جهت اثبات ادعای خواهان استرداد لاشه چک، صاحب آن می بایست قبل از طرح دعوای کیفری، اظهارنامه خود را جهت استرداد لاشه چک برای طرف مقابل ارسال نماید تا طرف مقابل نتواند ادعای عدم اطلاع نماید. در این مقاله که توسط موسسه حقوقی اعتماد و اندیشه گردآوری شده است به بررسی استرداد لاشه چک می پردازد.
جرم عدم استرداد لاشه چک (خیانت در امانت)
در صورتی که مالک چک آن را به شخص دیگری منتقل نماید، یا برخلاف توافق انجام شده، از چک استفاده نماید و آن را مرجوع نکند، مرتکب جرم خیانت در امانت می شود و مطابق قانون مجازات اسلامی برای این جرم، حبس از یک تا سه سال مقرر شده است.
در جرم خیانت در امانت، بایستی سونیت دارنده چک احراز شود. در برخی اوقات برگشت زدن چک می تواند نشان دهنده سونیت دارنده چک را ثابت کند. شاکی ابتدا می بایست به دادسرا مراجعه نموده و در آنجا شکایت خود را مطرح کند. طرح شکایت می تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد پس از انجام مراحل اولیه جهت استرداد لاشه چک، دادسرا بعد از انجام تحقیقات مقدماتی، پرونده را به یکی از شعب بازپرسی، برای تکمیل تحقیقات ارسال می کند و احتمال دارد که از طرفین برای تکمیل تحقیقات دعوت به عمل آید. اگر متهم در دعوت دادگاه حاضر نشود احتمال دارد که با دستورقضایی، جلب شود و سپس با تفهیم اتهام به وی، قرارجلب به دادرسی، صادر شود و با کیفرخواست صادره از سوی دادستان، پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری ارسال می شود. به طور خلاصه خیانت در امانت لاشه چک به شرح زیر می باشد:
۱. دارنده، چک را به شخص دیگری منتقل کرده باشد.
۲. برخلاف توافق شفاهی یا قراردادی، از چک استفاده کند و آن را تصاحب کند.
مدارک لازم جهت طرح دعوی استرداد لاشه چک
جهت طرح دعوی استرداد لاشه چک مدارک مورد نیاز به شرح زیر می باشد:
- کارت ملی
- وکالت‌نامه وکیل
- مدارک دال بر امانی بودن چک از جمله شهادت شهود یا قرارداد حاوی تصریح به تضمینی بودن چک بابت انجام تعهد
- تصویر اظهارنامه درخواست استرداد لاشه چک
روند رسیدگی به دعاوی استرداد لاشه چک
با توجه به اینکه چک یک سند تجاری است و یکی از اوصاف اساسی اسناد تجاری می باشد جهت ثبت دادخواست استرداد لاشه چک ابتدا لازم است مدارک و مستندات دال بر وجود چک در اختیار خوانده ارائه گردد. استرداد لاشه چک هر چند در ظاهر دعوایی غیر مالی بنظر می رسد اما در عمل ممکن است از لحاظ ماهیتی مورد اعتراض خوانده قرار گیرد، لذا با صدور حکم استرداد آن مبلغ مندرج بر روی چک از دارایی های خوانده کسر می گردد و دعوی مربوطه در دسته دعاوی مالی قرار می گردد و سپس به پرداخت 5/2 درصد خواسته تا سقف بیست میلیون و مازاد بر آن 5/3 درصد محکوم می شود. مطابق قانون شوراهای حل اختلاف دعاوی زیر مبلغ بیست میلیون تومان در شورای حل اختلاف مطرح و دعاوی بالاتر از آن در دادگاه عمومی و حقوقی مطرح خواهد شد.
